31 marca obchodzimy Dzień Backupu. Dlaczego jest ważne wykonywanie kopii zapasowych i czy to przypadek, że przypomina się o tym dzień przed prima aprilis (April Fool's Day), przeczytasz w naszym artykule.

Celem Światowego Dzień Backupu jest chęć uświadomienia użytkownikom komputerów i nie tylko komputerów, jak ważne jest zabezpieczenie danych, aby ich nie stracić. Ten dzień to znakomita okazja, aby wykonać kopie zapasowe cennych plików, dokumentów, w tym zdjęć i filmów.

Mówi się, że ludzi dzielimy na 2 grupy: na tych, którzy robią backup i tych, którzy dopiero będą go robić. Ci drudzy przekonują się do wykonywania kopii zapasowych swoich danych w momencie, gdy je stracą. Dlatego najlepiej pomyśleć o tym zawczasu, zanim stanie się naszym plikom coś złego.

Brak odpowiednich zabezpieczeń i ataki hakerów mogą doprowadzić do bezpowrotnej utraty wrażliwych danych. A to w konsekwencji może skutkować m.in. karami wynikających z RODO. Pamiętajmy, że to właśnie informacja jest obecnie kluczową wartością, która napędza biznes. Dlatego hakerzy kradną miliony rekordów dziennie. Backup nie ochroni nas przed atakiem, ale pozwoli zminimalizować jego skutki.

Idei Dniu Backupu przyświeca hasło „don’t be an April fool”, które nawiązuje do „April Fool’s Day”, czyli Prima Aprilis, który ma miejsce następnego dnia.

Dlaczego zatem warto robić backup?

Powody, aby tworzyć backup danych lub systemu wydają się być oczywiste. Przede wszystkim warto to robić na wypadek awarii dysku, która może wystąpić losowo. Innym ważnym powodem może być ochrona przed atakami typu ransomware (z żądaniem okupu), które stały się ostatnio coraz częstsze. W niektórych przypadkach kopie zapasowe mogą nam również pomóc, gdy pracujemy nad dużym projektem, który niespodziewanie doświadczy błędu krytycznego, a nasze dane zostaną uszkodzone.

Innymi argumentami za tworzeniem backupu mogą być także: brak miejsca na dysku, aby trzymać archiwalne dane (jak na przykład własne zdjęcia czy filmy), możliwość odzyskania danych przy fizycznej kradzieży laptopa, oraz trzymanie kopii zapasowych pewnych danych na wypadek kontroli.

Rodzaje backupu

1.Backup pełny (całościowy)
Backup pełny, zwany także całościowym, to najczęściej pojedynczy plik (np. obraz), w którym znajduje się pełna kopia danych z nośnika źródłowego. W praktyce wygląda to tak, że program do wykonywania kopii zapasowych bierze dane ze wszystkich sektorów, gdzie znajdują się pliki na partycji lub całym dysku. Przywracanie tego typu kopii zapasowej jest procesem najszybszym i najprostszym pomimo tego, że taki backup wymaga z kolei najwięcej czasu i zajmuje najwięcej miejsca. Z reguły tego typu kopie zapasowe niosą ze sobą ryzyko utraty danych pomiędzy jedną a drugą operacją, dlatego warto pomyśleć o pośrednich metodach backupu w międzyczasie.

2. Przyrostowy
Ten rodzaj kopii zapasowej zajmuje najmniej miejsca, potrzebuje najmniej przepustowości i jest najkrótszy do wykonania. Polega on na wykonaniu jednej pełnej kopii zapasowej, a następnie serii backupów przyrostowych, czyli odnotowujących zmiany od stworzenia ostatniego backupu – pełnego lub przyrostowego. Wyobraź sobie, że zrobiłeś całościową kopię w poniedziałek, a następnie od wtorku do niedzieli wykonujesz jedynie backupy przyrostowe. Zapisują one jedynie te dane, które uległy zmianie od ostatniej przyrostowej kopii, dzięki czemu są szybkie i wygodne do wykonania. Minusem takiego backupu jest dłuższy czas potrzebny do przywrócenia całości danych – z racji tego, że program do backupu musi połączyć pełną kopię z przyrostowymi.

3. Dyferencjalny (kumulacyjny/różnicowy)
Backup dyferencjalny, zwany również kumulacyjnym czy różnicowym, jest rozwiązaniem hybrydowym. Na początku może wydać się, że działa podobnie, co kopia przyrostowa – najpierw tworzony jest pełny backup, a następna kopia porównuje tylko te dane, które zmieniły się od momentu stworzenia całościowego backupu. Od tego momentu wkrada się jednak istotna różnica. Każda kolejna kopia zapasowa wykonana tą metodą będzie brała za punkt odniesienia ostatni pełny backup. Plusem takiego rozwiązania jest łatwiejsze przywrócenie danych, gdyż będzie ono wymagało jedynie dwóch kopii – jednej pełnej oraz jednej dyferencjalnej (zamiast pełnej i wszystkich przyrostowych).

Gdzie można przechowywać kopie zapasowe? Rozwiązań jest sporo:

1. Chmura
Tego typu rozwiązanie jest wygodne, gdyż możemy uzyskać do niego dostęp z każdego miejsca, gdzie mamy łączność z siecią. Dyski oferują szeroką gamę usług, z czego część jest darmowa, a kopie zapasowe mogą być wykonywane automatycznie. Większość popularnych dostawców usług w chmurze oferuje także możliwość szyfrowania danych (end-to-end). Warto podkreślić jednak, że komercyjni dostawcy typu Google (Google Drive), Microsoft (OneDrive), Dropbox czy Box oferują rozwiązania bardziej przeznaczone dla plików i folderów, natomiast kompleksowy backup w chmurze jest możliwy za pomocą specjalistycznych serwisów.

2. Dysk zewnętrzny
Jednym z najpopularniejszych rozwiązań do trzymania backupu danych jest dysk zewnętrzny. Dzięki dużej pojemności, jaką oferuje, możemy wykonać bez problemu kopię całego systemu. Jedynym minusem może być tutaj konieczność fizycznego dostępu oraz ograniczona żywotność (HDD to 3-5 lat, a SSD to 10 lat).

3. Pendrive
Wygodna opcja, jeśli nie potrzebujemy robić kopii zapasowej całego systemu, lecz np. wybranej partycji lub porcji danych. Pendrive jest także bardzo przydatny, jeśli chcemy wykonać bootowalny nośnik USB, z którego dokonamy instalacji systemu operacyjnego. Warto jednak używać więcej niż jednego pendrive’a do backupów na wypadek awarii nośnika.

4. Dysk NAS
Dysk sieciowy typu NAS może być bardzo wygodnym rozwiązaniem, jeśli potrzebujemy dostępu do dużej ilości danych z kilku komputerów jednocześnie lub dla paru osób jednocześnie. Jest to również bezpieczna opcja, dzięki możliwości zaszyfrowaniu danych. NAS oferuje szybszą prędkość transferu danych niż chmura, choć jest również rozwiązaniem droższym.

Jak często powinno się tworzyć kopie zapasowe?

Odpowiedź na to pytanie brzmi: to zależy. Jeśli prowadzisz firmę, będziesz chciał robić je częściej. Jednak przy obecnych możliwościach oprogramowania, możliwe jest wykonywanie regularnych backupów codziennie, nadpisując jedynie dane zmienione od ostatniej kopii

Aplikacje do kopii zapasowych

Programy do wykonywania backupu są zarówno płatne, jak i darmowe. Te pierwsze mają również swoje bezpłatne wersje. Funkcjonalność takich aplikacji potrafi być bardzo szeroka. Nie tylko utworzymy nimi kopie zapasowe, ale i przywrócimy system, a nawet i utworzymy bootowalny pendrive.